Całe nasze życie okupione jest podejmowaniem wielu niewłaściwych decyzji. Zarówno tych drobnych, praktycznie niedostrzegalnych pomyłek, jak i poważniejszych błędów, które mogą zaważyć na naszej przyszłości. Wieloletni bagaż doświadczeń pozwala rozsądniej podejmować decyzje i unikać tych mniej rozważnych pomysłów. Nasze dzieci nie mają jednak takiej możliwości i niezależnie od wieku popełniają nieświadomie błędy, przed którymi wielu rodziców próbuje je mimo wszystko uchronić. Czy w ten sposób pomagamy dzieciom, czy może im szkodzimy? Jeśli sobie samym pozwalamy na prawo do błędu, czy takiej samej możliwości nie powinny mieć nasze dzieci?
Dlaczego dzieci popełniają błędy?
Odnoszenie sukcesów daje nam przyjemne uczucie. Z kolei każda z porażek niesie za sobą jakiś morał. Nie inaczej jest w przypadku najmłodszych. Popełnianie błędów jest wpisane w proces rozwoju każdego z nas. Zwycięstwa i sukcesy budują pewność siebie u dzieci, ale to jednak porażki i błędy odpowiedzialne są za kształtowanie ich charakteru. Maluchy, a potem także młodzież są świadkami wielu sytuacji po raz pierwszy w życiu. Ich reakcje są wynikiem spontanicznie podejmowanych decyzji. W świecie dorosłych niektóre z nich mogą się wydawać nierozważne lub bezmyślne, jednak w głowie dziecka, które doświadcza wszystkiego zupełnie inaczej, są to jedyne rozsądne wybory. Jaka powinna być w takim razie rola rodziców w tych sytuacjach?
Otoczyć dziecko szklaną bańką czy nauczyć je uczyć się na błędach?
Już od pierwszych dni życia mały człowiek uczy się i poznaje otaczający go świat. Początkowo uczy się drobnych gestów, a później przechodzi do nauki siadania czy mówienia. Każdy etap naszego życia, już od najmłodszych lat, opiera się na nauce na własnych błędach. Wydawać by się mogło, że do rodziców należy uchronienie potomstwa przed dokonywaniem niewłaściwych ruchów i podejmowaniem złych decyzji. W efekcie jednak nie do końca świadomie tworzymy pewnego rodzaju szklaną bańkę, która otacza nasze dziecko. Bańkę, w której jest bezpieczne i chronione, a każda decyzja w jego życiu jest podejmowana przez rozsądnych dorosłych. W efekcie jednak przyczynia się to do wychowywania dzieci, które wypuszczone w dorosły świat nie będą umiały sobie w nim poradzić, a każda porażka, nawet błaha, okupiona będzie rozpaczą i niezrozumieniem. Nauka na własnych błędach nie zawsze jest przyjemnym doświadczeniem, ale sprawia, że następnym razem w podobnych sytuacjach szukamy alternatywnych rozwiązań.
Dziecko też ma prawo do błędu – pozwól mu na to!
Jeśli prawo do błędu będziemy rozumieć jako możliwość doświadczania różnych sytuacji, zjawisk i reakcji ludzi, będziemy postrzegać popełnianie pomyłek zupełnie inaczej. Musimy mieć na uwadze, że nie będziemy szli krok w krok za dzieckiem przez całe jego życie. Prawo do błędu oraz akceptacja tego, że każdy popełnia błędy, pozwoli mu wybierać rozsądne rozwiązania. Z pewnością również w chwilach porażki nie powinniśmy okazywać dziecku naszego niezadowolenia lub co gorsze – być zawiedzionym decyzją, którą podjęło dziecko. Nasza pociecha nie powinna mieć wątpliwości co do tego, że jest bezwarunkowo kochana, bez względu na odnoszone sukcesy czy porażki. Co więcej – zarówno mały, jak i duży człowiek nie powinien definiować swojej wartości przez nieustanne dążenie do sukcesu i obawę przed porażkami.
Jak dać dziecku prawo do błędu?
Rodzicielstwo to przede wszystkim odpowiedzialność za drugiego człowieka. Nic więc dziwnego, że staramy się uchronić naszą pociechę przed niechcianą porażką. Jeśli damy dziecku prawo do błędu, wcale nie oznacza to, że chcemy dla niego źle lub jesteśmy złymi rodzicami. Pozwolenie dziecku na pokonywanie pewnych przeszkód samemu, z pewnością ułatwi mu wejście w dorosłe życie. Możemy kontrolować te decyzje i podpowiadać jakie kroki można podjąć, ale też, jakie mogą być ich konsekwencje. W miarę możliwości pozwólmy jednak na podjęcie ostatecznej decyzji przez dziecko. Okazanie mu zaufania i wsparcia z pewnością wpłynie pozytywnie na waszą relację rodzic-dziecko. Wprost przeciwnie może być w momencie nieustannego otaczania dziecka opieką i podejmowania wszystkich decyzji za niego. Naucz swoje dziecko uczyć się na błędach, kierując się kilkoma zasadami:
- opowiedz o swoich błędach, ich konsekwencjach i wnioskach, jakie z nich wyniosłeś,
- nie dawaj gotowego przepisu na sukces, tylko pokaż, jak szukać rozwiązań,
- zamiast winić dziecko za popełniane błędy, okaż swoje wsparcie i bezwarunkową miłość niezależnie od sukcesu czy porażki.
Jeśli potrzebujesz wsparcia w budowaniu głębokiej relacji z Twoim dzieckiem, możesz liczyć na profesjonalną pomoc psychologów i psychoterapeutów w InRelatio. Skontaktuj się z nami i umów konsultację psychologiczną, aby pomóc sobie i swojemu dziecku.
